Wat doet plastic fantastic met je zelfbeeld?

Nep is het nieuwe ‘echt’ dankzij de sociale media. Dat kopt het AD vandaag. Al jaren worden we geconfronteerd met het feit dat we slanker, strakker en er vooral jonger uit moeten zien dan we zijn. Wat is er mis met jezelf zijn? Inclusief die ouderdomsrimpels, je maatje plus, een platte achterkant of een cup A hebben en het feit dat je die 1.70 meter niet haalt? In navolging van onder andere de Kardashians kiest volgens het artikel in de AD, vooral de jeugd steeds vaker voor opgespoten lippen, wimperextensions en getatoeëerde sproeten. Plastic fantastic is blijkbaar het nieuwe normaal.

In hetzelfde artikel staat ook te lezen dat psychiaters alarm slaan en er zelfs als een naam voor hebben bedacht: Snapchat dysmorfie. Nog geen officiële diagnose overigens en of het ooit de DSM5 (het diagnostische boek waar psychologen en psychiaters mee werken en waar alle bekende diagnoses met bijbehorende criteria in vermeld staan) gaat halen is nog maar de vraag.

Waren het vroeger vooral vrouwen die zich lieten aanspreken door het schoonheidsideaal, tegenwoordig doen de mannen net zo hard mee, zo heeft de KUL onderzocht. We willen aan het ideaal voldoen omdat we er graag bij willen horen. Vanuit de Sociologie is dit te verklaren door Festinger’s Sociale vergelijkingstheorie. Je kunt je volgens deze theorie beter gaan voelen door te kijken naar mensen die het minder goed doen dan jij (neerwaartse sociale vergelijking) of doordat je weet dat je hetzelfde kunt bereiken als mensen die het beter doen dan jij (opwaartse sociale vergelijking).

Vanuit de Psychologie bekeken gaat het vooral om innerlijke factoren. In een van de onderzoeken die ik las, is het onderzocht aan de hand van de Big Five persoonlijkheidskenmerken. Dit model gaat uit van vijf dimensies waarmee het karakter van een individu beschreven kan worden. Deze vijf dimensies zijn: extraversie versus introversie, vriendelijkheid versus onvriendelijkheid, zorgvuldigheid versus onzorgvuldigheid, emotionele stabiliteit versus instabiliteit en behoudend zijn versus vernieuwend zijn. Uit het onderzoek bleek dat vrouwen emotioneel instabiel zijn en negatief denken over hun lichaam na het zien van schoonheidsidealen in de media. Persoonlijkheid, en daarmee emotionele instabiliteit, kan dus de relatie tussen media en een negatief zelfbeeld beïnvloeden.

Een negatief zelfbeeld hebben heeft nog meer gevolgen, maar gelukkig kun je er wel wat aan doen. Een paar tips om mee te starten:

• Bedenk je allereerst dat niemand perfect is en dat schoonheidsidealen door de tijd kunnen veranderen. Echte schoonheid zit bovendien van binnen en niet aan de buitenkant. Iedereen, ongeacht hoe hij/zij eruit ziet, is waardevol.
• Accepteer dat je uniek bent. Je hoeft niet aan het schoonheidsideaal te voldoen om erbij te horen. Telkens als je merkt dat je probeert toch aan het ideaal te voldoen, zeg dan: “Stop!” tegen jezelf en geef jezelf een peptalk. Zeg tegen jezelf: “Ik ben oké zoals ik ben”.”
• Onderzoek je gedachten. “Ik ben niet goed genoeg”, is een gedachte. “Ik ben waardeloos” ook. Evenals: “Ik ben niet mooi genoeg.” Gedachten zijn geen feiten. En bovendien ben jij ook veel meer dan je gedachten. Daag je niet-helpende gedachten uit! Verzamel bewijzen dat je wel oké of wel waardevol bent. Vervang die niet-helpende gedachten vervolgens door gedachten die je helpen om je beter te voelen.

Merk je dat het je met bovenstaande tips niet lukt om je zelfbeeld te verbeteren en wil je graag hulp van een psycholoog om hieraan te werken, dan ben je uiteraard van harte welkom om je bij ons aan te melden.